Dag 12 Bukoto Health Initiatives (dinsdag)

We gaan op weg naar Bukoto Health Initiatives. Een medisch centrum dat zich inzet voor de preventie van ziekten, medische hulp bij bevallingen en allerlei andere medische handelingen. De community beslaat ongeveer 20.000 mensen en BHI bestaat nu een jaar. Als we aankomen zien we een klein gebouwtje dat ondanks zijn grootte toch voorzien is van een apotheek, een laboratorium, een operatiekamer, een ziekenkamer en een kamer voor de verplegers. Het gebouwtje is misschien 10 meter lang en 3 meter breed. Het laboratorium is het kleinste kamertje maar wel voorzien van een microscoop. Michael, van het ziekenhuis, verteld in de operatiekamer dat hier al heel veel vrouwen zijn bevallen. Er staat een behandelbank met oud bruin leer, de scheuren zitten er in. Verder is er geen apparatuur of materiaal in de operatiekamer, alleen maar dat bed. Ik ga er op zitten en probeer me voor te stellen hoe een bevalling er hier aan toe gaat. Hoe primitief ook, ik kan me voorstellen dat het voor de vrouwen hier een luxe is. Er zijn hier nogsteeds heel veel vrouwen die overlijden bij de bevalling. Simpelweg doordat het kindje verkeerd ligt of omdat hulp gewoon niet voorhanden is. Een doel van BHI is dan ook dat ze een busje kunnen aanschaffen zodat ze de vrouwen in afgelegen gebieden ook kunnen helpen. Ze hebben wel een bodaboda maar een vrouw daarmee vervoeren die aan het bevallen is op de onverharde wegen hier, dat gaat em niet worden. De ziekenkamer is voorzien van 2 bedden, niks meer, niks minder.

Het plan van vandaag is om naar scholen te gaan en daar ontwormtabletten uit te delen. We doen verschillende scholen aan. Onze groep bestaat nu uit 8 (nog 2 extra vrijwilligers) dus we worden in 2en gesplitst en gaan per 4 met Michael en de projectleider van BHI mee. Als we in de klas komen houdt Michael een praatje in het Oegandees zodat de kinderen begrijpen waar hij het over heeft. Hij legt vooral uit wat Vitamine A met het lichaam doet, waarom deze vitamine zo belangrijk is en dat iedereen daarvoor een tablet krijgt. We delen vandaag alleen ontworming uit en geen Vit. A dus waarom dat praatje ook op dit moment wordt gehouden is mij een raadsel. Hij verteld over het belang van ontworming, het onstaan van wormen in het lichaam en dat hygiëne dus belangrijk is om het te voorkomen. De kinderen kennen Michael van eerdere bezoeken want 1x per maand krijgen ze vitamine A en 1x per 3 maanden krijgen ze ontworming. Michael gaat dus elke keer al die scholen af met grote potten pillen. Ook de leraren en de kinderen van de leraren (die ook altijd op school rondscharrelen) krijgen de tabletten. Wij zijn nu degene die de tabletten uitdelen. De kindjes houden hun mond open, en wij gooien de tablet erin. Dit is bewust, zodat de kinderen de tabletten niet zelf vastpakken, ook weer uit hygiënisch oogpunt.

De eerste school bestaat uit 2 gebouwtjes en een schoolplein. Alle kindjes hebben een paars kostuum aan. De muren aan de buitenkant zijn beschilderd met interessante tekeningen en boodschappen. ‘Vermijd vroege huwelijken’, ‘Blijf maagd’, een tekening van een thermometer met alle onderdelen benoemd, ‘Maagdelijkheid is veilig’, een vlieg getekend met alle onderdelen, ‘Vermijd donkere plaatsen’, ‘Beweeg in groepen’, ‘Aids kan niet genezen worden’, een getekende vis met al zijn onderdelen, ‘Zeg NEE tegen giften voor seks’, de anatomie van het hart met boezems en kamers getekend, ‘Menstruatie is gezond’ en zo nog wat dingen. Het ziet er mooi en professioneel uit. Ik vraag me wel af wat die boodschappen voor invloed hebben, want eenmaal volwassen, of vanaf hun 11e levensjaar kan de werkelijkheid voor meisjes er nog wel eens heel ander uit zien. Maar het is goed dat dit soort dingen bespreekbaar worden gemaakt en taboeloos.

In een klas hangt een poster met allerlei insecten. Eronder staat een boodschap; ‘Besnijdenis is goed’. Dat brengt bij ons meteen vragen omhoog en we willen dan ook weten hoe dat zit in Uganda. Silas, onze chauffeur verteld de ins en outs. Besnijdenis wordt (godzijdank!) alleen bij jongens gedaan en meestal binnen 2 weken na de geboorte. Uiteraard willen we weten hoe het met meisjes er aan toe gaat. Hij verteld dat het vanuit traditie wel veel in Oost Uganda werd gedaan bij bepaalde stammen, maar dat het nu verboden is bij wet. Het wordt nogsteeds wel gedaan in die stammen maar er is een hoop bewustwording gekomen op dat vlak en het is in de wet opgenomen. Dat is al een hele stap. Buiten deze stammen wordt het sowieso niet gedaan bij meisjes en gelukkig is het een uitstervend ritueel. Silas benadrukt wel dat het onderdeel van die cultuur is en dat verandering dus langzaam op gang komt.

Als iedereen op de eerste school hun pillen hebben gehad mogen ze allemaal naar buiten voor een hoelahoepshow van Sijtje. Ze gaan allemaal in een kring om haar heen staan, geen idee hoeveel het er zijn, 150 ofzo. Wederom zijn ze met aandacht aan Sijtje genageld en wij bekijken het allemaal van een afstand. De tranen schieten weer in mijn ogen bij dat aanzien, ze is volledig in haar element met haar hoelahoep en vergeet de wereld om haar heen. Sta ik daar lekker met mijn camera alles vast te leggen terwijl de tranen over mijn wangen rollen van trots en ontroering. Hihi…toch niemand die het ziet. Het is geweldig om te zien. De kindjes die het daarna mogen proberen kunnen het hartstikke goed. Michael vind het ook geweldig dat ze die show geeft.

Op de volgende school weer precies hetzelfde verhaal en de laatste school die we bezoeken is een privéschool. Dat zie je ook terug aan de uniformen van de kinderen, wat luxer, wit met bordeauxrood. Alhoewel de jongetjes net gevangenen lijken omdat hun trui gestreept is. Het ziet er kleurig uit. De juf van deze school is anders dan we tot nu toe hebben gezien. Ze straalt pure vriendelijkheid uit en is werkelijk een prachtvrouw met mooie witte tanden. Ze ziet er verzorgt uit. Na de show wil ze ook even proberen om te hoelahoepen. Super grappig. De kinderen moeten terug naar hun klas. De manier waarop dat gaat is zoveel zachter en liever dan we tot nu toe hebben gezien. De kindjes volgen braaf haar vraag op, ja, het was een vraag en geen commando. Het is duidelijk dat ze niet gedrild worden hier. Na afloop zeg ik dat ook tegen haar, dat ze een voorbeeld is voor haar land, met zoveel zachtheid haar kinderen behandeld. Ze vind het geweldig om te horen en verteld dat ze over 2 weken examen heeft voor het mogen lesgeven aan leraren. Dus ze vind deze feedback fijn en hoopt dat ze haar positieve houding kan doorgeven aan de leraren van de toekomst. Wat een mooie vrouw en wat een positiviteit!

Als laatste activiteit gaan we nog een stove bouwen, een soort van gasfornuis maar dan buiten en van natuurlijke materialen. We komen aan bij een oud vrouwtje aan een afgelegen weggetje. Er ligt een bult grond afgedekt en het is de bedoeling dat we daar met ons voeten in gaan stampen. Dus hup schoenen uit en een modderbad nemen voor onze voeten en enkels. Voor mij is het een zeer welkome verademing aangezien ik rondom de botten van mijn enkel ben lek geprikt door de muggen en op mijn andere voet boven mijn tenen. Door de grove modder verdwijnt de jeuk meteen. Het doet me denken aan mijn modderbad met Eline, alleen zijn de omstandigheden hier een klein beetje anders haha. De lucht verandert en het begint opeens enorm te hozen. Snel worden er wat zakken over de prut heen gelegd, het mag niet te nat worden anders kan de modder niet gebruikt worden. Bij het vrouwtje waar we zijn is 1 kip, vastgebonden aan een touw, onder een soort afdakje van 1 vierkante meter. Helaas is het afdakje van gaas dus biedt het geen bescherming tegen de regen. Bij aankomst had de kip zichzelf al vastgelopen waardoor ze niet meer kon lopen. Ik ben toen , net als bij die haan, een paar rondjes rond de paal gegaan om haar weer de volle meter beweegruimte te geven. Maar nu, in de regen, zit de kip verdoofd in elkaar gedoken, wachtend tot het voorbij is. Het is een sneu gezicht. Later heeft ze zich alweer vastgelopen, tja, het blijf geen feest, ik doe het nog 1 keer en dan zoekt ze het zelf maar uit haha. Wij schuilen allemaal onder de veranda en genieten van de moesson. Als het regent in Uganda, dan stopt het leven. De straten zijn leeg, alle werkzaamheden worden afgebroken, de vogels zijn stil. De straat (rode stofweg) verandert binnen no time in een rivier. Niet normaal zoveel water als er naar beneden komt. Naast de veranda staat een grote tinnen bak die met het regenwater gevuld worden dat van het dak afkomt. Het water ziet er heel helder en schoon uit. Na de regen kunnen we toch de stove nog maken. De kip schud zich uit en de vogels beginnen weer te fluiten. Er gaan een paar bananenstammen in en die worden vervolgens dichtgemetseld met de modder. Daar gaat de modder overheen, de bananenstammen steken er boven uit. Alles wordt glad gestreken en dan is het wachten tot alles opgedroogd is. Het wordt weer afgedekt en als het geheel is opgedroogd, wat een paar dagen duurt, kan de stove wel 3 jaar mee.
We ruiken onze gids, een typische zweetgeur die veel Afrikanen hier hebben. Het komt in de buurt van de vrouw met de schimmelvoeten, alleen iets minder heftig. Er zijn momenten dat ik het idee heb dat ik zelf zo ruik en dat die geur me de hele dag achtervolgd. Maar al snel kom ik er achter dat die geur met de voeding van hier te maken heeft aangezien ik constateer dat mijn oksels die geur produceren. Sijtje ervaart hetzelfde, oei….we stinken naar Afrikaan! Sowieso merk ik dat al die meelballen mijn lijf niet goed doen en dat ik mijn groenten mis. Dus van nu af aan ga ik minder meel eten en meer groenten, kijken of het afneemt.

Dan nadert het einde van deze dag. Het is onze laatste projectdag en we gaan nu alleen nog maar de toerist uithangen. We vinden het jammer, want we gaan geen kinderen meer zien op deze manier, ja, we gaan het missen. Als we thuis komen gaan we nog met zijn allen eten en Chantal sluit ook nog aan. We gaan Chantal niet meer zien want we vertrekken uit Masaka. Dus we bedanken haar voor al haar informatie en benadrukken haar hoe gaaf deze reis is, of de manier van werken van Be More. Het is werkelijk een aanrader want dichter bij de bevolking komen dan in een reis als deze, is bijna niet mogelijk. Het is maar net waar je je prioriteiten legt natuurlijk. Je kunt alle toeristische plekken van Uganda bezoeken met bijvoorbeeld Djoser, daar betaal je een paar duizend euro voor. En uiteraard zie je dan Uganda op zijn mooist. Maar ik ben blij dat ik dit heb mogen meemaken, dat ik die kinderen heb kunnen zien en voelen en ook dat ik wat (op zeer kleine schaal) voor ze heb kunnen betekenen. Alleen al een knuffel bij al die weesjes, het maakt werkelijk hun dag. Ouders knuffelen hier überhaupt niet met hun kinderen. Ze worden meestal gewoon aan hun lot over gelaten op emotioneel niveau. Ik ben overtuigd dat je als pasgeboren baby tot ongeveer 2 jaar, het beste leven hebt. Daarna begint de ellende, voor velen althans, is het niet op fysiek niveau, dan is het zeker wel op emotioneel niveau. De baby’tjes en kleine kindjes hangen zolang ze niet kunnen lopen in een draagzak aan de moeder (of als die er niet is aan iemand anders). Dus die hebben nog niets te vrezen, maar daarna?

Nu ik dit schrijf zit ik te popelen om dag 13 te schrijven aangezien die ook al geweest is…dus ik rond deze af….tot snel weer…